Na początku XVI wieku wilnianie zwrócili się do wielkiego księcia litewskiego Aleksandra z prośbą, by pozwolił otoczyć miasto murem. W tamtym okresie na ziemie litewskie często najeżdżali Tatarzy, zaś stosunki z Rusią zaczynały się psuć. Przywilejem z 1503 r. Aleksandr rozkazał otoczyć miasto Wilno murowanymi umocnieniami. Jak powiadają, kamień węgielny położono w miejscu, gdzie trakt prowadził do Miednik i dalej – przez Oszmianę w stronę Mińska. Po poświęceniu kamienia rozpoczęła się budowa bramy, którą później nazwano Ostrą. Nie wiadomo, kiedy dokładnie zakończono tworzenie umocnień, ale już w 1522 r. całe miasto było opasane murem.

Brama, w której dziś znajduje się kaplica Matki Miłosierdzia, po raz pierwszy została wspomniana jako Brama Miednicka w 1514 r. Nazwa Porta Acialis (łacińska), czyli Ostra Brama po raz pierwszy pojawiła się w 1594 r. Do dziś nie wiadomo, dlaczego zaczęto ją tak nazywać. Litwinie z okolic Wilna nazywali ją Bramą Ostrza (lit. Ašmens vartai). Niektórzy domyślają się, że jest to związane z nazwą miasta Oszmiany.(lit. Ašmena), którą tłumaczono wtedy na inne języki dosłownie ( lac. acies, lit. ašmenys – ostrza).Tak dostała się ona do polszczyzny i łaciny. Od kiedy i dlaczego zaczęto tę bramę po litewsku nazywać „Bramą Jutrzenki“ ( Aušros) – też nie wiadomo. Taka jej nazwa mogła powstać jako porównanie Św. Maryi do Gwiazdy Zarannej, czyli Jutrzenki.

Nie od razu obraz Matki Miłosierdzia uczczono kaplicą. Początkowo wizerunek Najświętszej Maryi Panny wisiał w niewielkiej niszy po wewnętrznej stronie bramy, do pary ze Zbawicielem Świata na zewnętrznej ścianie. Obrazy byli własnością miasta. Obraz nie miał żadnej kaplicy ani ozdobień godnych cudownemu obrazu.Tak było do 1626 r. , kiedy do Wilna przybyli karmelici bosi. Uzyskali oni przy Ostrej Bramie działkę na budowę klasztoru i kościoła.

Kościół budowali bardzo długo, by w końcu konsekrować go w 1654 r. Świątynia jest pod wezwaniem wielkiej hiszpańskiej mistrzyni duchowej i odnowicielki zakonu karmelitów – św. Teresy z Avily. Wizerunek Matki Boskiej od samego początku zwrócił uwagę karmelitów: oni przy nim organizowali nabożeństwa, w ten sposób pobudzając pobożność mieszczan. Dopiero w 1668 r. władze miejskie oficjalnie powierzyły karmielitom opiekę nad wizerunkiem Matki Boskiej, a w 1671 r. staraniem karmelity o. Karola od św. Ducha wzniesiono dla niego drewnianą kaplicę. Podczas budowy obraz był przechowywany w kościele św. Teresy, później został uroczyście przeniesiony i umieszczony w kaplicy.

Po tym, jak w 1711 r. spłonęła drewniana kaplica, zbudowano murowaną, która pozostała do naszych czasów. W 1829 r. nabrała ona cech późnego klasycyzmu. Kaplicę zbudowano tak, by modlący się przed obrazem wierni mogli znajdować się na ulicy. Do kaplicy można było wejść tylko ze strony ogrodów klasztoru, świeccy, szczególnie kobiety, nie mieli do niej wstępu. W czasie remontu w latach 1828-1829 powiększono okna boczne aż do poziomu podłogi. W 1785 r. był zakazany handel uliczny w czasie modłów w Ostrej Bramie.Wymagano poza tym od pieszych, bez względu na ich wyznanie, by od bramy aż do kaplicy Pociejów chodzili bez nakrycia głowy.

W 1844 r. za pomoc powstańcom, karmelitów wygnano. Budynek klasztoru oddano prawosławnym, a kaplicę przekazano duchowieństwu diecezjalnemu. Od tego czasu wstęp do niej został otwarty. Jeszcze przed otwarciem kaplicy, w latach1789-1799 dobudowano według projektu Pietro de Rossi galerię z wewnętrznymi schodami dla wiernych. To klasycystyczna, piętrowa budowla z zamkniętą górną galerią i otwartą dolną. Początkowo także górna arkada galerii była otwarta. Podczas remontu w 1830 r. stare drewniane balustrady zamieniono na murowane parapety, a otwory przeszklono. Wewnątrz galerii wzniesiono schody. Teraz w górnej galerii stoją organy ( wcześniej znajdowały się one po obu stronach ołtarza), a sama galeria połączona jest z kaplicą.

W 2002 r. budynek bramy i kaplicy był odrestaurowany.prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /