Ul. Aušos Vartų 10
Cerkiew św. Ducha i klasztor przy niej założono w 1596 r. Cerkiew początkowo była drewniana, a po pożarze 1610 r. zbudowano murowaną (1632-1638). Plan cerkwi ma rozpowszechniony w XVII -wiecznym budownictwie kościelnym na Litwie kształt krzyża łacińskiego z kopułą po środku, nie charakterystyczny dla cerkwi rosyjskich. Cenne dzieło sztuki barokowej zdobi wnętrze cerkwi. Jest to ikonostas, zbudowany po pożarze 1749 r. według projektu architekta Glaubitza. Plan cerkiewnej fasady jest unikalnym i bardzo cennym dokumentem. Widzimy budynek o wykończonych formach barokowych: między wieżami barokowy fronton o falistych liniach, woluty. Takie rozwiązanie cerkiewnej fasady świadczy o wielkim mistrzostwie architekta, reprezentującym dojrzały styl rokokowy. Niestety, w 1864 r. zgodnie z rozkazem generalnego gubernatora Murawjowa, w toku likwidacji pozostałości „ducha łacińskiego” w architekturze cerkiewnej, fronton i woluty usunięto, a sam budynek zepsuto. Takim pozostał do dziś. Obok cerkwi stoi wysoka wieża- dzwonnica, zwieńczona kopułą w kształcie obelisku.

Ta jedyna cerkiew wileńska nigdy nie należała do unitów. Wewnątrz cerkwi jest wejście do kaplicy podziemnej, w której przechowywano szczątki męczenników Jana, Antoniusza i Eustachego, które w 1915 r. wywieziono do Rosji. Początkowo były one w cerkwi św. Trójcy, a następnie przeniesiono tu, aby zapobiec zbezczeszczeniu przez unitów. W 1868 r. w podziemiu kaplicy pogrzebano metropolitę Józefa Siemaszkę. Obok cerkwi już od schyłku XVI w. był klasztor. Działa on również obecnie.

Vytautas Šiaudinis