Michał Kazimierz Pac, po uratowaniu się przed zbuntowanym wojskiem, obiecał wybudować piękny kościół w malowniczym miejscu na wzgórzu, zwanym niegdyś Turzą Górą. W tym miejscu jeszcze za czasów Olgierda stał drewniany kościółek. Za Witolda również był drewniany. Biskup wileński Tabor u schyłku XV w. wyremontował już chylący się ku upadkowi kościółek, który w 1594 r. spłonął. W latach 1655-1661 stanął nowy drewniany kościół, który oddano kanonikom laterańskim. W okresie lat 1655-1661 Rosjanie zburzyli go. W 1668 r. M. K. Pac przystąpił do budowy murowanego kościoła według planu architektów Jana Zaora i Giambattisty Frediniego. W 1676 r. murowanie ukończono. Wystrój wnętrza wykonali rzeźbiarze Giovanni Galli z Rzymu i Pietro Perti z Mediolanu. Perti wykonywał postaci i głowy, natomiast Galli – kwiaty i ornamenty. Powstało około 2000 postaci. Włoski malarz Martino de Altamonte z Rzymu malował freski. Konsekracja kościoła odbyła się w 1701 r. Fundator przeznaczył kościół kanonikom laterańskim, którym w latach 1676-1682 wybudował przy kościele wielki klasztor. W 1864 r. kanonicy zostali usunięci, a w klasztorze urządzono koszary. Michał Pac zmarł w 1682 r. i zgodnie z jego życzeniem został pochowany pod progiem kościoła. Na płycie wykuto słowa: „Hic iacet peccator” („Tu leży grzesznik”). Gdy u schyłku XVIII w. uderzył piorun i tablica popękała, wmurowano ją w ścianę obok drzwi. W 1803 r. rzeźbiarze Nicolae Piano i Giovanni Beretti z Mediolanu odnowili kościół i przystąpili do budowy ołtarza wielkiego. Jednakże z braku środków nie dokończyli go, zbudowali natomiast ambonę w kształcie łodzi. Kościół wielokrotnie był restaurowany i bez większych zmian przetrwał do naszych czasów. Podczas drugiej wojny światowej w 1942 r. kościół uległ zniszczeniu. W latach 1944-1946 odbudowano centralną kopułę. W 1954 r. ks. Mykolas Tarvydas zmienił pokrycie dachu. W 1968 r. w kościele wprowadzono ogrzewanie. W latach 1964-1974 odnowiono elewację kościoła, a w 1984 –wnętrze. Jest to arcydzieło baroku nie tylko na miarę Wilna, lecz i krajów bałtyckich.

W ołtarzu wielkim kościoła umieszczono obraz Smuglewicza. Po lewej stronie przed prezbiterium na ołtarzu stoi cudowna figura Jezusa „Ecce homo” („Oto człowiek”), przeniesiona z kościoła Pana Jezusa (na Antokolu), po przekształceniu go w cerkiew. Tę figurę trynitarzom wileńskim z Rzymu przysłał papież Innocenty XII w 1700 r. Po prawej stronie wisi obraz z wizerunkiem Chrystusa, zwanym „Ciemnym”. W 1902 r. przewieszony został bliżej portretu Paca, a w tym miejscu umieszczono figurę św. Franciszka. W lewej nawie jest ołtarz z obrazem Matki Boskiej Łaskawej - kopią obrazu włoskiego, przywiezionego przez Jerzego Tyszkiewicza i podarowaną kościołowi w okresie zarazy morowej w 1653 r. Ten kościół, jako jeden z nielicznych, nie był zamknięty. Umieszczono w nim szczątki św. Kazimierza, przeniesione z katedry. Dopiero w 1989 r. ponownie powróciły one do kaplicy św. Kazimierza w katedrze.

Kaplice Po stronie prawej: • Kaplica św. Augustyna • Kaplica św. Królowych • Chrzcielnica (przy wejściu) Po stronie lewej: • Kaplica św. Urszuli • Kaplica św. Rycerzy • Mała kaplica rotundowa (przy wejściu).

Vytautas Šiaudinis